Sprzedaż online w ostatnich latach rozwija się w niezwykle dynamicznym tempie, zdobywając coraz większą popularność zarówno wśród konsumentów, jak i sprzedawców. Wzrost ten wynika z wielu czynników, które sprawiają, że zakupy internetowe stają się atrakcyjną i wygodną alternatywą dla tradycyjnych sklepów stacjonarnych. Jednym z najważniejszych i niepodważalnych atutów e-commerce jest dostępność szerokiego asortymentu produktów w jednym miejscu, co pozwala użytkownikom na szybkie porównanie cen, specyfikacji oraz opinii o produktach, bez konieczności odwiedzania kilku różnych sklepów fizycznych. Dodatkowo zakupy online umożliwiają przeglądanie ofert z dowolnego miejsca i o każdej porze – wszystko, czego potrzebujemy, to urządzenie z dostępem do Internetu. Dzięki temu użytkownicy mogą robić zakupy bez względu na to, gdzie się znajdują – w domu, w pracy czy w podróży.
Mimo tych licznych zalet zakupy online niosą ze sobą pewne ryzyka, szczególnie jeśli nie zachowamy odpowiedniej ostrożności. Niestety nie wszystkie sklepy internetowe zapewniają bezpieczne transakcje, a w niektórych przypadkach możemy natknąć się na nieuczciwych sprzedawców lub oszustów, którzy wykorzystują nieuwagę kupujących.
Jakie zagrożenia niesie ze sobą kupowanie online
Wraz z rozwojem usług online, wzrasta liczba internetowych oszustów. Fałszywe e-sklepy oferują najczęściej sprzedaż ubrań, leków i suplementów, oraz elektroniki. Przestępcy często komunikują się za pomocą e-maila, proponując zakup produktów w niskiej cenie, załączając niebezpieczne linki. Zdarza się również, że proszą potencjalne ofiary o dokonanie transakcji poza platformą.
Należy wiedzieć, że ryzyko oszustwa podczas zakupów online w dużej mierze zależy od naszych własnych działań. To kupujący odpowiada za udostępnianie swoich danych na niezweryfikowanych stronach internetowych. Oszuści często wykorzystują nieuwagę i pośpiech kupujących. Do najczęstszych zagrożeń związanych z zakupami online, z jakimi możemy się spotkać, a należą do nich:
- Fałszywe sklepy i phishing – strony internetowe podszywające się pod znane lub zupełnie nowe sklepy, które po otrzymaniu pieniędzy nie wysyłają towaru.
- Kradzież danych – hakerzy mogą przechwytywać dane osobowe i finansowe, jeśli korzysta się z niepewnych stron lub niezabezpieczonych połączeń.
- Naruszenie prywatności – niewłaściwe zarządzanie danymi osobowymi przez sklepy może skutkować ich sprzedażą, nieautoryzowanym udostępnieniem lub wyciekiem.
- Fałszywe recenzje – nieuczciwe praktyki sklepów, które manipulują opiniami, wprowadzając klientów w błąd co do jakości produktów.
- Problemy z gwarancją i zwrotami – trudności w uzyskaniu zwrotu pieniędzy lub naprawy wadliwego produktu, szczególnie przy zakupach międzynarodowych.
- Zainfekowane strony – odwiedzanie stron ze złośliwym oprogramowaniem może prowadzić do infekcji urządzenia wirusami lub malware.
- Nieuczciwe praktyki cenowe – wprowadzanie klientów w błąd co do kosztów produktów, ukryte opłaty lub koszty przesyłki.
- Keyloggery – to złośliwe oprogramowanie lub urządzenie, które rejestruje wszystkie naciśnięcia klawiszy na klawiaturze użytkownika. Jego głównym celem jest przechwytywanie poufnych informacji, takich jak hasła, dane logowania, numery kart kredytowych itp.
Bezpieczne płatności w internecie
Aby dokonywać bezpiecznych płatności w internecie, warto wybierać metody, które oferują zaawansowane systemy ochrony oraz możliwość anulowania transakcji w przypadku problemów. Karty kredytowe często zapewniają zabezpieczenie przed oszustwami oraz możliwość zwrotu pieniędzy (tzw. chargeback) w sytuacji, gdy transakcja okaże się nieautoryzowana. Jednak wpisywanie danych swojej karty, która ma dostęp do większej ilości środków nie należy ani do rozsądnych ani do bezpiecznych metod płatności online. Korzystanie z portfeli cyfrowych, takich jak PayPal, Google Pay czy Apple Pay, zwiększa bezpieczeństwo, ponieważ Twoje dane finansowe nie są udostępniane bezpośrednio sprzedawcy, co ogranicza ryzyko wycieku danych.
W Polsce jedną z najpopularniejszych i bezpiecznych metod płatności jest BLIK, który opiera się na generowanych jednorazowo kodach, zatwierdzanych w aplikacji bankowej, co zapewnia wysoki poziom kontroli nad transakcją. Dodatkowym zabezpieczeniem są karty wirtualne, które banki oferują do jednorazowych zakupów w sieci. Takie karty są często ograniczone czasowo i mają ustawione limity środków, co minimalizuje ryzyko utraty większej sumy pieniędzy w przypadku nieuczciwej transakcji.
Na co zwrócić uwagę przy zakupach w internecie
Weryfikacja, czy strona, na której robimy zakupy, jest autentyczna, ma kluczowe znaczenie dla naszego bezpieczeństwa. Jednym ze sposobów na sprawdzenie jej wiarygodności jest porównanie cen podobnych produktów. Jeśli cena na danej stronie jest znacznie niższa niż w innych sklepach, to pierwszy sygnał ostrzegawczy, sugerujący możliwość oszustwa. Takie podejrzanie niskie ceny mogą być celowo zaniżone przez oszustów, aby zwabić potencjalne ofiary i nakłonić do zakupów w pośpiechu, “ aby nie przegapić okazji”.
Dodatkowo warto zwrócić uwagę na opinie klientów na zewnętrznych portalach. Brak informacji o istnieniu danego sklepu poza jego własną witryną powinien zapalić czerwoną lampkę.
Kiedy wciąż nie jesteśmy pewni, czy sklep jest autentyczny, powinniśmy sprawdzić informacje takie jak:
- Domena – warto upewnić się, czy sklep, na który trafiamy przez wyszukiwarkę, jest oficjalną stroną danej marki, a także sprawdzić autentyczność powiązanych kont na platformach społecznościowych, takich jak Facebook czy Instagram, aby uniknąć fałszywych profili.
- Certyfikat SSL – to narzędzie bezpieczeństwa, zapewnia ochronę przesyłanych danych. Jeśli witryna posiada certyfikat SSL, możemy zakładać, że wszystkie informacje, takie jak loginy, hasła czy dane kart kredytowych, są szyfrowane i chronione przed możliwością przechwycenia. Dzięki temu połączenie między użytkownikiem a serwerem jest zabezpieczone, co skutecznie minimalizuje ryzyko przejęcia danych przez osoby trzecie.
- Numer telefonu – to jeden z najszybszych sposobów na wstępną weryfikację sprzedawcy. Często już po samym numerze (lub jego braku) można wyciągnąć wnioski.
- Adres – warto upewnić się, że podany adres jest prawdziwy i nie wskazuje na inną firmę lub sklep.
- Numer NIP – numer ten można zweryfikować w bazie CEIDG lub eKRS. Ostrzeżeniem powinno być pojawienie się komunikatu o braku danych lub błędnym numerze.
- Regulamin – każdy sklep internetowy musi posiadać regulamin, który zawiera informacje na temat wysyłek, płatności, zwrotów i gwarancji. Brak regulaminu może sugerować konieczność dalszej weryfikacji.
- Metody płatności – sklepy internetowe powinny oferować różne metody płatności. Jeśli dostępna jest tylko jedna opcja, zwłaszcza w podejrzanym sklepie, warto rozważyć zakup w innym miejscu.
Gdzie zgłosić się po pomoc, jeśli staliśmy się ofiarą oszustwa?
Jeśli padłeś ofiarą oszustwa w sklepie internetowym lub zauważyłeś podejrzane działania, istnieje kilka instytucji, do których warto zgłosić takie przypadki. Najważniejsze jest zgłoszenie oszustwa na policję, co możesz zrobić osobiście w najbliższym komisariacie lub online przez platformę ePUAP. Pamiętaj, aby dostarczyć wszelkie dowody, takie jak e-maile, zrzuty ekranu czy potwierdzenia płatności.
Oszustwa internetowe można również zgłosić do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), który chroni konsumentów przed nieuczciwymi praktykami handlowymi. Zgłoszenia można dokonać przez stronę internetową UOKiK lub za pośrednictwem miejskiego rzecznika konsumentów.
Każde zgłoszenie zwiększa szanse na schwytanie oszustów i zapobiega ich dalszej działalności. Organy ścigania, takie jak policja, dzięki Twojemu zgłoszeniu mogą zebrać więcej dowodów i podjąć skuteczne kroki prawne przeciwko sprawcom.
Zakupy przez internet od osoby prywatnej – jak robić to bezpiecznie
Zakup przedmiotów od osób prywatnych na portalach takich jak OLX czy Allegro niestety również niesie za sobą ryzyko oszustwa. Warto pamiętać, że w przypadku transakcji między osobami prywatnymi obowiązują inne przepisy niż przy zakupach od firm. Prawa konsumenckie dotyczą tylko sytuacji, gdy kupujący zawiera umowę z przedsiębiorstwem, a nie z osobą prywatną. Przed podjęciem decyzji o zakupie od prywatnego sprzedawcy, warto dokładnie to przemyśleć, ponieważ nie przysługuje nam prawo do zwrotu towaru bez podania przyczyny, chyba że sprzedawca sam to zaoferuje. Jednak w przypadku, gdy otrzymany produkt nie zgadza się z opisem, mamy prawo skorzystać z rękojmi, czyli zgłosić reklamację z powodu wad towaru.
Jak zatem bezpiecznie kupować przez internet od osoby prywatnej?
- Zaufane platformy – korzystając z dużych, znanych platform, wszyscy użytkownicy objęci są regulaminem i obowiązkową rejestracją, co zmniejsza ryzyko potencjalnego oszustwa. Dodatkowo w wielu przypadkach funkcjonuje tam ochrona kupującego, która daje gwarancję zwrotu pieniędzy lub innej pomocy w sytuacji otrzymania przedmiotu niezgodnego z opisem, lub nieotrzymania go wcale
- Weryfikacja autentyczność produktu – często zdarza się, że sprzedawane produkty mogą okazać się podróbkami, dlatego warto dokładnie sprawdzić, czy przedmiot, który planujemy kupić, jest autentyczny. Szczególną ostrożność należy zachować przy zakupie markowych ubrań – warto zwrócić uwagę na detale, takie jak logo oraz inne znaki szczególne, porównując je z oryginalnymi produktami dostępnymi na oficjalnej stronie producenta.
- Przegląd opinii – daje to większy wgląd w historię prywatnego sprzedającego, a recenzje innych użytkowników znacznie pomogą podjąć decyzję, czy możemy zaufać sprzedawcy.
- Zakup na portalach aukcyjnych przy pomocy przycisku “kup teraz” – jest to najbezpieczniejsza opcja, możliwa na większych platformach umożliwiających sprzedaż i kupno od osób prywatnych. Pieniądze po kupnie trafiają początkowo na konto platformy, następnie po naszym potwierdzeniu otrzymania i zgodnego stanu paczki, platforma przekazuje je do sprzedawcy. Jest to zdecydowanie lepsza opcja, niż dokonywanie przelewu samodzielnie – nie mamy wtedy pewności, czy nie mamy do czynienia z oszustem.
- Odbiór osobisty – jest to najbezpieczniejszy sposób, ponieważ mamy wtedy pewność, że otrzymamy przedmiot, możemy obejrzeć jego stan i zdecydować się na jego kupno.
Zakupy online – teraz wiesz jak kupować bezpiecznie
Kupowanie przez internet jest świetną opcją – przede wszystkim najszybszą i najłatwiejszą. Zanim jednak zdecydujemy się coś kupić, powinnyśmy trzymać się kilku podstawowych zasad bezpieczeństwa. Kluczowe znaczenie ma świadomość zagrożeń i stosowanie odpowiednich środków ostrożności, takich jak wybieranie sprawdzonych platform, zabezpieczenie swoich danych osobowych i płatniczych oraz unikanie podejrzanych ofert. Właściwe podejście do zakupów online i bezpiecznych płatności w internecie pozwala czerpać z nich wiele korzyści bez narażania się na niepotrzebne ryzyko.
