Fingerprinting to sposób identyfikacji użytkownika w sieci na podstawie unikalnych cech jego przeglądarki i urządzenia – bez użycia cookies. Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak dokładnie działa ten mechanizm, jakie dane zbiera i jak wpływa na Twoją prywatność, zapoznaj się z naszym artykułem.
Jak działa fingerprinting przeglądarki internetowej
Fingerprinting to technika, która pozwala zidentyfikować użytkownika internetu na podstawie unikalnych informacji technicznych zbieranych z jego przeglądarki i systemu. Specjalne algorytmy pozyskują dane bez udziału użytkownika. W efekcie powstaje tzw. cyfrowy odcisk palca, który działa jak podpis urządzenia i pozwala na jego rozpoznanie przy kolejnych wizytach. W przeciwieństwie do plików cookie, fingerprintu nie da się łatwo usunąć. Co więcej, zaawansowane algorytmy potrafią tworzyć unikalne identyfikatory nie tylko na podstawie pojedynczych parametrów, ale też przez analizę ich kombinacji. Aby były skuteczne, fingerprinty muszą być maksymalnie unikalne – stąd wykorzystuje się m.in. ciągi bitowe o długości co najmniej 64 bitów.
Początkowo do definiowania fingerprint’ów stosowano algorytm Rabina, a później także kryptograficzne funkcje skrótu, takie jak MD5 czy SHA. Choć ich działanie różni się pod względem wydajności i odporności na manipulacje, cel pozostaje ten sam – stworzyć cyfrowy profil, który pozwoli na identyfikację użytkownika bez konieczności stosowania tradycyjnych metod śledzenia.
Jakie dane są zbierane podczas fingerprintingu?
Choć fingerprinting nie zbiera danych osobowych w tradycyjnym sensie (jak imię, nazwisko czy adres e-mail), to ilość i szczegółowość informacji pozwala bardzo precyzyjnie zidentyfikować użytkownika. Jest to między innymi:
- rodzaj i wersja przeglądarki
- rodzaj urządzenia
- system operacyjny
- zainstalowane wtyczki
- język i strefa czasowa
- rozdzielczość ekranu i ustawienia kolorów
- lista zainstalowanych czcionek
- obsługa JavaScript i WebGL
- obecność AdBlock czy innych rozszerzeń
Rodzaje fingerprintingu
Techniki fingerprintingu można podzielić na kilka kategorii, w zależności od tego, jakie informacje są zbierane i w jaki sposób.
Browser fingerprinting
To najczęściej wykorzystywana technika fingerprintingu i jednocześnie jedna z najbardziej znanych w kontekście prywatności w sieci. Jest chętnie stosowany w branży reklamowej, ale też w obszarach takich jak wykrywanie oszustw, zapobieganie nadużyciom czy analiza zachowań użytkowników.
Canvas fingerprinting
To bardziej zaawansowana forma śledzenia użytkownika, która wykorzystuje element HTML5 <canvas> służący standardowo do grafiki na stronach internetowych. W tej technice przeglądarka użytkownika zostaje poproszona o wygenerowanie i narysowanie niewidocznego dla użytkownika obrazu (np. tekstu lub prostych kształtów). Na pierwszy rzut oka ten obrazek niczym się nie różni, a jego dokładne cechy – takie jak antyaliasing, wygładzanie krawędzi, renderowanie czcionek czy sposób interpretacji kolorów – zależą od wielu czynników technicznych. Ze względu na swoją skuteczność i trudność wykrycia, metoda ta jest często stosowana w połączeniu z innymi technikami fingerprintingu. I choć sama w sobie nie zbiera danych osobowych, może znacząco naruszać prywatność użytkownika
Audio fingerprinting
To technika podobna do canvas fingerprinting, jednak zamiast obrazu wykorzystuje dźwięk. Jej działanie opiera się na analizie tego, w jaki sposób konkretne urządzenie – a dokładniej jego przeglądarka, system operacyjny oraz karta dźwiękowa – przetwarza i odtwarza określony sygnał audio. Proces rozpoczyna się od wygenerowania przez stronę internetową krótkiego, niesłyszalnego dla użytkownika dźwięku. Następnie przeglądarka odtwarza go wewnętrznie i rejestruje różnice w przetworzonym sygnale. Te minimalne różnice – wynikające np. z jakości konwersji, opóźnień, filtrów czy rodzaju sprzętu audio – tworzą unikalny profil, który może służyć jako cyfrowy odcisk palca.
Font fingerprinting
Polega na identyfikacji użytkownika, która bazuje na zestawie czcionek zainstalowanych na jego urządzeniu oraz sposobie, w jaki są one renderowane w przeglądarce. Choć metoda ta może wydawać się niepozorna, dostarcza cennych danych w połączeniu z innymi technikami fingerprintingu.
Jak chronić się przed fingerprintingiem?
Choć skuteczna ochrona przed fingerprintingiem jest dużym wyzwaniem, istnieją sposoby, które pozwalają ograniczyć jego skuteczność. Przede wszystkim warto korzystać z przeglądarek, które mają wbudowane mechanizmy blokujące fingerprinting – jak Firefox czy Brave, które domyślnie ograniczają dostęp do wielu identyfikujących danych. Dodatkowym wsparciem są rozszerzenia ochrony prywatności, które potrafią blokować skrypty odpowiedzialne za zbieranie informacji. Należy jednak pamiętać, że choć VPN skutecznie ukrywa adres IP, nie zabezpiecza przed fingerprintingiem przeglądarki, ponieważ nie ma wpływu na dane techniczne pozyskiwane lokalnie z urządzenia. Warto również unikać bardzo niestandardowych ustawień przeglądarki, ponieważ im bardziej unikalna konfiguracja, tym łatwiej stworzyć na jej podstawie rozpoznawalny profil.
